Từ lâu, cơm lam là một món ăn nổi tiếng khi du lịch lên những vùng cao như Tây Bắc, Tây Nguyên,…Vậy cơm lam gì? Từ lam trong cơm lam là gì? Hãy cùng Trường THPT Phạm Hồng Thái trả lời thắc mắc thông qua bài viết sau.
Mục lục bài viết [Ẩn]
Cơm lam là một loại cơm được chế biến từ gạo (thường là gạo nếp) cùng với một số nguyên liệu khác cho vào ống tre, giang hay nứa, trước khi được nướng chín trên lửa. Đây là món ăn đặc trưng của nhiều dân tộc ở Tây Bắc, Đông Bắc Việt Nam, Tây Nguyên và cũng được ưa thích ở một số nước láng giềng như Lào, Thái Lan, Campuchia, Myanmar và Trung Quốc.
Từ “lam” trong cơm lam là một động từ trong tiếng Kinh có nghĩa “nướng” và là cách nói phổ biến của đồng bào Thái. Cách chế biến món ăn này rất nhanh chóng và dễ dàng, đồng thời mang lại hương vị thơm ngon đặc trưng, do vậy được duy trì và phát triển cho tới ngày nay.
Cơm lam có rất nhiều tên gọi khác nhau tại những quốc gia khác nhau. Tại Campuchia, cơm lam được gọi là Kralan trong khi ở Thái Lan và Lào, món ăn này được gọi là Khao lam. Trong tiếng Trung, cơm lam được gọi là trúc đỗng phạn, còn ở Indonesia và Malaysia, món ăn tương tự được gọi là Lemang.
Theo lời kể của những cụ già xưa, người dân những dân tộc thiểu số ngày xưa sống chủ yếu trong rừng và trên những đỉnh núi cao. Cuộc sống của họ du canh du cư theo mùa vụ, không nơi nào ở được tới hai mùa nương dây. Do địa hình độ dốc cao, sau khi canh tác và thu hoạch một mùa, vùng đất trở nên khó trồng và không còn mỡ màu như trước. Chính vì vậy, họ không thể canh tác thêm một mùa nữa nếu như muốn bảo vệ đất đai.
Cuộc sống của người dân rất khó khăn và thiếu thốn đủ thứ, từ việc làm nhà cửa cho tới đồ sử dụng trong nhà như xoong, nồi, bát… do vậy, họ đã nghĩ ra nhiều cách nấu bếp trong hoàn cảnh thiếu vật dụng. Sau khi thu hoạch hạt thóc và đâm chày thành hạt gạo, họ đã sử dụng những nguyên liệu có sẵn như gỗ, cây nứa và cây mét để tạo ra những dụng cụ nấu bếp.
tiêu biểu như việc sử dụng ống nứa để nấu cơm mà không cần tới xoong hay nồi. Cách làm rất đơn thuần là ngâm gạo và nước trong ống nứa, rồi nướng trên đống lửa. Kế tới chỉ cần ngửi hoặc sử dụng ngón tay kiểm tra độ mềm để biết khi nào cơm đã chín. Sau đó, tiến hành bóc vỏ nứa đi là có thể ăn được cơm. Đây cũng chính là nguồn gốc ra đời của món cơm lam.
Ngoài ra, món cơm lam không chỉ được duy trì bởi đồng bào Thái mà còn xuất hiện nhiều trong thời kỳ chinh chiến. Theo tác giả Đào Duy Từ trong cuốn “Hổ trướng khu cơ”, lính tráng thường nấu cơm bằng cách nướng trong ống tre khi hành quân. Theo đó, cơm được đựng trong ống tre, thêm chút nước rồi đậy chặt nút là có thể nướng được, ngay cả khi ngồi trên lưng ngựa với một bó đuốc.
Cơm lam là món ăn đặc sản bắt nguồn từ đồng bào miền núi với những nguyên liệu đơn thuần. Cách làm như sau:
Nguyên liệu làm cơm lam ống tre:
- Gạo nếp: 1 kg
- Gừng nhỏ: 1 củ
- Tre: 7 ống
- Nước dừa tươi: 200 ml
- Đậu phộng: 200 gr
- Mè trắng: 100 gr
- Muối tinh: 2 muỗng canh
1. lựa chọn nguyên liệu
Để làm món cơm lam, cần lựa chọn ống tre và nứa tươi, không quá non hay già. Sau đó, chặt từng khúc theo từng đốt tre để tạo thành ống cơm lam.
Việc lựa chọn gạo nếp cũng rất quan trọng vì độ dẻo và hương vị của cơm sẽ phụ thuộc vào loại gạo được lựa chọn. Để có cơm lam ngon, cần lựa chọn gạo nếp mới gặt, hạt to, mẩy, trắng và thơm.
Sau một ngày làm vất vả, một ngụm nước trong suối được tích tụ trong ống tre, tươi mát, ngọt ngào như món quà của thiên nhiên dành tặng cho những người lao động. Chính vì vậy, nước nấu cơm tốt nhất là nước từ thân cây tre, nứa. Mặc dù có thể sử dụng nước từ suối, nhưng hương vị sẽ không thể so sánh được.
2. Làm cơm lam truyền thống
Để làm cơm lam, trước hết bạn cần làm sạch gạo nếp và ngâm trong nước từ 4-6 tiếng để hạt gạo mềm. Sau đó, rửa sạch và để ráo. Gừng cạo vỏ, rửa sạch, giã nhuyễn rồi trộn đều với gạo.
Ngoài ra, lá chuối và tre (dài tầm 30cm) cũng cần được rửa sạch và chuẩn bị sẵn để sử dụng. Lá chuối được cắt thành từng miếng nhỏ hoặc miếng vuông, trong khi tre được chặt và rửa sạch trước khi sử dụng.
Sau khi ngâm gạo nếp đã nở mềm, trộn với gừng giã nhuyễn, đem nhồi vào ống tre đã được bọc kín bằng lá chuối và đổ nước dừa tươi vào ngập ống. Kế tới bịt kín đầu ống tre bằng lá chuối, hoặc bịt kín cả ống để tránh nước tràn ra ngoài.
Tiếp đó, bạn hãy đốt cháy rơm hoặc than củi đã chuẩn bị, rồi cho những ống tre vào nướng cho tới khi cơm chín. Trong quá trình nướng, cần xoay thường xuyên những ống tre để cơm được chín đều và tránh bị cháy đen.
Đặc biệt, khi thấy có khá nước bốc lên và ngửi thấy mùi thơm của cơm, cơm lam đã chín. Sau đó, bạn lấy những ống tre ra để nguội và sử dụng dao tách để bỏ phần vỏ bên ngoài, chỉ giữ lại một lớp lạt giang mỏng bên trong để khi ăn mới bóc phần vỏ đó đi.
Kế tới, bạn làm muốn vừng bằng cách nhặt hạt đậu phộng sạch, rồi rang chín và loại bỏ phần vỏ. Tiếp theo, rang mè và trộn đều với muối tinh để tạo hương vị muối vừng. Sau đó, cho đậu phộng đã rang vào cùng với hỗn hợp muối vừng và giã nhuyễn tới mức thích hợp. Bạn có thể tùy ý điều chỉnh độ nhuyễn của hỗn hợp này.
Khi thưởng thức món cơm lam Tây Bắc, bạn có thể sử dụng dao chặt nhỏ ống tre và tách phần cơm bên trong để chấm cùng chén muối vừng thơm ngon. Món ăn này có hương vị lừng của gạo, hạt cơm ngọt, dẻo bùi phối hợp với muối vừng mặn mặn đơn thuần nhưng hết sức ngon mồm. Ngoài ra, bạn cũng có thể thưởng thức món cơm lam với những món nướng như gà hay thịt heo, đều vô cùng hấp dẫn và ngon mồm.
nếu như muốn ăn ngay, bạn chỉ cần tách lớp ống nứa ở bên ngoài ra. Tuy nhiên, nếu như muốn để lâu, người ta sẽ bỏ lớp nứa cháy bên ngoài và giữ lại lớp vỏ màu trắng bọc cơm. Bằng cách này, cơm bên trong có thể lưu trữ được vài ngày mà không lo bị thiu.
3. Khao Lam của người Thái
Món cơm lam của người Thái, còn được gọi là Khao Lam, có hương vị độc đáo và cách nấu đặc biệt khác với người Việt. Người Thái sẽ trộn gạo nếp với nước cốt dừa, đậu đỏ hoặc đậu đen, đường và muối, trước khi đổ vào ống tre hoặc cuộn bằng lá cẩm để tạo màu tím đẹp mắt cho món ăn.
Cách làm cơm lam của người Thái cũng rất đặc biệt và có rất nhiều phiên bản khác nhau. Một trong những loại cơm lam nổi tiếng nhất là cơm lam sầu riêng, được làm từ gạo nếp, đường và sầu riêng; tạo ra hương vị đặc trưng, béo ngậy. Sau khi cơm chín, lớp vỏ cháy bên ngoài sẽ được lột ra và thưởng thức với nước chấm kiểu Thái, gọi là nam phrik; làm tăng hương vị cho món ăn này.
4. Gà nướng cơm lam Tây Nguyên
Cơm lam thường ăn kèm với muối vừng, nhưng muối riềng lại được coi là ngon nhất. Vị mặn cay của muối riềng phối hợp với hương thơm ngọt của cơm tạo thành một món ăn vừa ngon vừa tinh tế. không những thế, với những người thích ăn thịt, cơm lam có thể phối hợp với thịt heo quay hoặc gà nướng, ví dụ như món gà nướng cơm lam của người Tây Nguyên.
Món gà nướng cơm lam là một trong những món ăn nổi tiếng của người dân vùng rừng núi Tây Nguyên. Món ăn này bắt nguồn từ người dân tộc Ê Đê ở Buôn Đôn, Đắk Lắk và đã trở thành phổ biến rộng rãi ở địa phương này.
Để có món ăn ngon, chú gà phải là gà chạy bộ để có thịt săn chắc và ít mỡ. Trong quá trình nướng, gà cần được trở đều tay và đun trên lửa đều để đảm bảo thịt chín đều. Khi thịt gà thơm nức, ống cơm đã chín mềm sẵn sàng để phục vụ thực khách.
Đối với người dân Tây Nguyên, cơm lam không bị chẻ bỏ lớp ngoài, mà được giữ nguyên trên ống tre. Khi ăn, bạn sẽ tự tách vỏ tre để thưởng thức hương vị thơm ngon của gạo nếp. Muối vừng và muối lá é là hai gia vị không thể thiếu khi thưởng thức món gà nướng cơm lam.
Ngoài ra, món ăn này còn được phục vụ nguyên con, cho phép bạn tự tay xé và thưởng thức thịt gà săn chắc, thơm ngon và ngọt lịm, với mùi mật ong nước thơm nức. Một miếng gà cùng với một tí muối, bạn sẽ cảm nhận được sự phong phú và tinh tế của ẩm thực Tây Nguyên.
1. Cơm lam ngon tại bản Cát Cát
Địa chỉ: Bản Cát Cát, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai
Giá tham khảo: 40.000VND – 50.000VND
Bạn không nên bỏ qua thời cơ thưởng thức cơm lam ngon tuyệt tại bản Cát Cát khi tới với Lào Cai. Tại đây có rất nhiều quầy bán cơm lam để bạn lựa lựa chọn, và cảm giác ăn cơm sốt dẻo giữa thiên nhiên se lạnh sẽ khiến trải nghiệm của bạn trở nên đặc biệt hơn. nếu như muốn tăng thêm sự thú vị, bạn có thể thuê y phục truyền thống của dân tộc H’Mông và tham gia vào quá trình nấu cơm lam cùng người dân địa phương.
2. Cơm lam nổi tiếng tại Red Dao
Địa chỉ: 4B Thác Bạc, Sapa, Lào Cai
Giờ mở cửa: 08:00 – 22:30
Giá dao động: 80.000 – 220.000 VNĐ
nếu như bạn tới Sapa, đừng quên ghé thưởng thức món cơm lam ngon tuyệt tại nhà hàng Red Dao. Với đầu bếp từng đoạt giải á quân Chiếc Thìa Vàng 2014, đây là điểm tới được đánh giá cao nhờ vị cơm nếp dẻo truyền thống, phối hợp thịt và hành khô, tạo nên một hương vị độc đáo và hấp dẫn.
3. Cơm lam ngon quán Cầu Mây
Địa chỉ: 92 Ngũ Chỉ Sơn, Sapa, Lào Cai
Giờ mở cửa: 10:00 – 22:00
Giá dao động: 100.000 – 500.000 VNĐ
Quán Cầu Mây nổi tiếng với những phần cơm lam phong cách và thắm thiết hương vị. Cơm lam được làm thành những ống tròn to, nướng trên lửa để lớp vỏ bên ngoài giòn tan, sau đó được trình bày đẹp mắt trên lá chuối. Với vị thơm ngon của gạo nếp phối hợp cùng muối mè, món ăn này sẽ chinh phục được mọi thực khách khó tính.
4. Cơm lam quán Hoa Phượng
Địa chỉ: Tổ 7C Hàm Rồng, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai.
Giờ phục vụ: 09h00 – 23h00
Giá tham khảo: 100.000VND – 300.000VND
Quán Hoa Phượng không chỉ đơn thuần là nơi bán cơm lam truyền thống, mà còn đặc biệt ở cách nướng cuộn cơm. Với lửa nhỏ liu riu, lớp vỏ cơm sẽ được nướng vàng giòn tạo nên hương vị đặc trưng. Thực khách sẽ thưởng thức được vị giòn bên ngoài và vị ngọt dẻo của nếp bên trong khi cắn vào cuộn cơm.
5. Cơm lam quán A Quỳnh
Địa chỉ: 15 Thạch Sơn, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai
Giờ phục vụ: 07h00 – 22h30
Giá tham khảo: 100.000VND – 300.000VND
Quán A Quỳnh là một địa điểm tuyệt vời để thưởng thức cơm lam chuẩn vị Lào Cai. những ống cơm lam được nướng vàng đẹp mắt sau đó tách ra khỏi ống tre. Ngoài cơm lam, quán còn nổi tiếng với món thắng cố – một đặc sản của người H’Mông được nấu cùng với nhiều loại thảo mộc tốt cho sức khỏe như hoa hồi, quế chi, mắc khén, lá thắng cố,…
6. Cơm lam nhà hàng Hải Lâm
Địa chỉ: 72 Lương Định Của, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai.
Giờ phục vụ: 08h00 – 22h30
Giá tham khảo: 200.000VND – 500.000VND
Tại nhà hàng Hải Lâm, bạn sẽ được thưởng thức những ống cơm lam không những ngon mà còn đẹp mắt với màu tím óng ả. Đặc biệt, đây còn là địa điểm lý tưởng cho những người nào muốn có những bức hình độc đáo với màu tím vượt trội của món ăn này.
7. Cơm lam ngon The Hill Station Signature Restaurant
Địa chỉ: 37 Fansipan, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai
Giờ phục vụ: 07h00 – 23h00
Giá tham khảo: 150.000VND – 300.000VND
The Hill Station Signature Restaurant là một địa điểm sang trọng với không gian cổ điển, ánh đèn vàng và tiếng nhạc du dương. Nơi đây cũng có thể là điểm hứa lãng mạn cho những cặp đôi yêu thích cơm lam, đặc sản Lào Cai đầy hấp dẫn trên phố phố.
8. Cơm lam khu ẩm thực quốc lộ 4D
Địa chỉ: Quốc lộ 4D, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai
Giờ phục vụ: 6h30 – 22h30
Giá tham khảo: 80.000VND – 200.000VND
nếu như bạn muốn tìm kiếm địa điểm ẩm thực đa dạng và giá cả hợp lý ở Tây Bắc, khu chợ đường Phùng Hưng là một lựa lựa chọn đáng xem xét. Nơi đây nổi tiếng với những món ăn đậm chất vùng cao, trong đó có cơm lam được chế biến trực tiếp, hấp dẫn người thưởng thức bởi vị thơm ngon đặc trưng cùng những xiên que nướng đầy màu sắc.
9. Cơm lam khu đồ nướng Sapa
Địa chỉ: Phố Cầu Mây, thị trấn Sapa, tỉnh Lào Cai.
Giá tham khảo: 30.000VND – 110.000VND
Khu chợ này được gọi là “Chợ đồ nướng”, nơi chuyên phục vụ những món nướng hấp dẫn. Mặc dù vậy, món cơm lam vẫn được rất nhiều người yêu thích khi ghé qua đây bởi sự phối hợp hài hòa giữa ống cơm dẻo và những loại thịt xiên nướng. Tất cả tạo nên một trải nghiệm ẩm thực đầy tuyệt vời và đem tới sự rét mướt trong tiết trời lạnh giá.
10. Cơm lam khu ẩm thực Chợ Mới
Địa chỉ: Fansipan, thị trấn Sapa, tỉnh Lào Cai
Giờ phục vụ: 7h00 – 19h00
Giá tham khảo: 10.000VND – 200.000VND
Khu Chợ Mới là địa điểm không thể bỏ qua với những người nào yêu thích đặc sản Sapa. Tại đây, bạn sẽ được thưởng thức những ống cơm lam thơm ngon với mùi muối mè đặc trưng. Điều đặc biệt là bạn còn có thể tìm thấy nhiều món ăn khác như lẩu nướng, trái cây vùng cao và thỏa thích lựa lựa chọn với giá cả hợp lý. Ngoài ra, bạn còn có thể tản bộ xung quanh những quầy hàng để chiêm ngưỡng và mua sắm những loại đặc sản độc đáo.
Qua những thông tin ở trên, hy vọng bài viết giúp bạn trả lời được thắc mắc cơm lam là gì, “lam” trong cơm lam là gì. Đồng thời, biết được cách làm món cơm lam ngon tại nhà và những địa điểm cơm lam ngon, nổi tiếng khi du lịchh tới Sapa.
999+ tài khoản Chat GPT miễn phí, Acc OpenAI Free 100% đăng nhập thành công
