Với ước nguyện “em suốt đời làm thơ”, Trần Đăng Khoa đã tạo ra nhiều bài thơ độc đáo và có trị giá cho văn học Việt Nam nói chung và thiếu nhi nói riêng. tiêu biểu là bài “Cây Dừa” là một ví dụ tiêu biểu cho phong cách thơ của ông. Hãy cùng Trường THPT Phạm Hồng Thái tìm hiểu bài thơ “Cây dừa” của Trần Đăng Khoa để thấy hết những trị giá đặc sắc ngay trong bài viết sau.

Mục lục bài viết [Ẩn]

Nội dung bài thơ Cây dừa của Trần Đăng Khoa

Bài thơ Cây dừa

Tác giả: Trần Đăng Khoa.

Tập thơ Góc sân và khoảng trời (1968)

Cây dừa xanh toả nhiều tàu

Dang tay đón gió, gật đầu gọi trăng

Thân dừa bạc phếch tháng năm

Quả dừa – đàn lợn con nằm trên cao

Đêm hè hoa nở cùng sao

Tàu dừa – chiếc lược chải vào mây xanh

người nào mang nước ngọt, nước lành

người nào đeo bao hũ rượu quanh cổ dừa

Tiếng dừa làm dịu nắng trưa

Gọi đàn gió tới cùng dừa múa reo

Trời trong đầy tiếng rì rào

Đàn cò đánh nhịp bay vào bay ra…

Đứng canh trời đất mênh mông

Mà dừa lững thững như là đứng chơi

1967

tìm hiểu bài thơ “Cây dừa” của Trần Đăng Khoa

Bài thơ “Cây dừa” của Trần Đăng Khoa trong tập “Góc sân và khoảng trời” được sáng tác khi tác giả mới chỉ 9 tuổi. Cây dừa là biểu tượng thân thuộc với mọi người Việt Nam, vì bất cứ khi nào đi tới vùng quê nào cũng có thể thấy những rặng dừa cao trước trời xanh. Mặc dù đã thân thuộc tới tương tự, tác phẩm của Trần Đăng Khoa vẫn tạo được sự mới mẻ, độc đáo, ngộ nghĩnh và đáng yêu. Để tạo ra những trình bày sống động và chi tiết tương tự, tác giả đã quan sát cảnh vật với tấm lòng thực tâm và ham mê.

Tác giả đã tạo nên hình ảnh cây dừa vô cùng sống động, hiển thị rõ từng phòng ban của cây, từ gốc tới ngọn. Không có bất kỳ vị trí nào trên cây dừa mà tác giả không thể tìm thấy những liên tưởng độc đáo và thú vị.

Cây dừa xanh tỏa nhiều tàu

Dang tay đón gió gật đầu gọi trăng

Thân dừa bạc phếch tháng năm

Quả dừa – đàn lợn con nằm trên cao

Đêm hè hoa nở cùng sao

Tàu dừa – chiếc lược chải vào mây xanh

người nào mang nước ngọt, nước lành

người nào đeo bao hũ rượu quanh cổ dừa

Tiếng dừa làm dịu nắng trưa

Gọi đàn gió tới cùng dừa múa reo

Trời trong đầy tiếng rì rào

Đàn cò đánh nhịp bay vào bay ra…

Đứng canh trời đất mênh mông

Mà dừa lững thững như là đứng chơi

không những thế, tác giả đã khéo léo mô tả cây dừa như một người bạn thân thiết. tiêu biểu như tâm hồn hào sảng, phóng khoáng và yêu thiên nhiên, kết nối với vũ trụ mênh mông.

Cây dừa xanh tỏa nhiều tàu

Dang tay đón gió gật đầu gọi trăng

Bằng cách nhân hóa, tác giả đã mô tả cây dừa như một con người với những động tác mềm mại như “dang tay”, “gật đầu”. Ngoài ra, tác giả sử dụng phép đăng đối một cách chuẩn xác, ví dụ như động từ đối với động từ (“dang” và “gật”), danh từ đối với danh từ (“tay” và “đầu”), và “gió” đối với “trăng”.

Đặc biệt, cây dừa còn được Trần Đăng Khoa nhân hóa như một người bạn thân thiết, đan xen giữa hình ảnh một người trẻ tuổi phóng khoáng và một người lao động chuyên cần. Từ “bạc phếch” đã tạo ra một màu sắc tháng năm, với hình ảnh của người lao động lam lũ dầm mưa dãi nắng, nhưng vẫn tràn đầy sức sống. 

Đồng thời, quả dừa được ví như đàn lợn con, mang tới một liên tưởng độc đáo và thú vị. Bài thơ thể hiện một tuổi thơ hiếu động, ngộ nghĩnh và duyên dáng. Quả dừa lại được liên tưởng tới hũ rượu đeo quanh cổ dừa, mang tới hình ảnh ngọt ngào và thú vị.

Thân dừa bạc phếch tháng năm

Quả dừa – đàn lợn con nằm trên cao…

người nào đeo bao hũ rượu quanh cổ dừa.

Nhờ khả năng quan sát tuyệt vời của mình, Trần Đăng Khoa đã truyền tải được những xúc cảm tuyệt vời từ thiên nhiên vào những tác phẩm của mình. Hình ảnh đẹp lung linh của cây dừa vào đêm với bông hoa dừa nở rực rỡ và ánh sao nhấp nhánh tỏa sáng trên bầu trời tạo nên một bức tranh vô cùng đẹp mắt. Còn vào ban ngày, cậu bé này đã thấy cây dừa như một cô gái thướt tha chải tóc dịu dàng bên những áng mây xanh bồng bềnh. Những hình ảnh này đều mang lại cho người đọc một cảm giác sắp gũi và thân thiết với thiên nhiên.

Đêm hè hoa nở cùng sao

Tàu dừa – chiếc lược chải vào mây xanh

Trong bài thơ, hình ảnh cây dừa được trình bày với sự tôn trọng và ngưỡng mộ của tác giả. Những cánh lá dài và thẳng đứng của cây dừa tạo nên một hình ảnh bề thế, vững chãi, đầy sức mạnh. Trần Đăng Khoa sử dụng từ ngữ mượt mà, tươi sáng để thể hiện sự vươn lên của cây dừa, gợi lên cảm giác tự tin và sự ung dung của một người lính cầm chắc tay súng.

Đứng canh trời đất mênh mông

Mà dừa lững thững như là đứng chơi.

Trong bài thơ “Cây dừa” của Trần Đăng Khoa, sự độc đáo không chỉ nằm ở việc so sánh cây dừa với nhiều hình ảnh khác trong cuộc sống. Mà còn ở cách tác giả trình bày cây dừa để tái tạo phong cảnh yên bình, giản đơn của một làng quê Việt Nam với nắng, gió và trăng sao. lúc đó, cây dừa chính là hình ảnh gắn kết với toàn cầu thiên nhiên xung quanh, như làn gió, ánh trăng hay mây xanh, và “tiếng dừa” còn có thể xua tan nắng hè oi bức.

Tiếng dừa làm dịu nắng trưa

Gọi đàn gió tới cùng dừa múa reo

Trời trong đầy tiếng rì rào

Đàn cò đánh nhịp bay vào bay ra. 

Trong văn học và đời sống Việt Nam, hình ảnh những rặng dừa bao quanh, tạo ra cảm giác yên bình cho làng quê đã trở nên thân thuộc. Và thi sĩ Trần Đăng Khoa, với tình yêu sâu sắc dành cho quê hương và thiên nhiên, đã khắc họa lại hình ảnh đó qua bài thơ “Cây dừa”.

Tác phẩm “Cây dừa” của Trần Đăng Khoa được sáng tác khi tác giả còn nhỏ. Tuy nhiên, thông qua bài thơ này, ta có thể nhận thấy sự ham mê của một con người không chỉ đối với thiên nhiên và quê hương, mà còn có khả năng quan sát sâu sắc, hiểu biết về văn hóa và tâm hồn con người Việt Nam. Với Trần Đăng Khoa, cây dừa là biểu tượng của sự tốt đẹp của người Việt: phóng khoáng, thân thiện, nhân hậu, yêu bạn bè, chịu thương chịu khó, yêu quê hương, can đảm và kiên cường.

Tranh vẽ bài thơ “Cây dừa” cho trẻ măng non

Hình ảnh bài thơ “Cây dừa” trong đời sống

Giáo án bài thơ “Cây dừa” cho thầy giáo

1. Mục đích – yêu cầu

Để giúp trẻ đạt được một số kỹ năng và thái độ qua việc đọc bài thơ “Cây dừa” của Trần Đăng Khoa, những hoạt động và mục tiêu cụ thể có thể được thực hiện như sau:

tri thức: Trẻ sẽ biết tên bài thơ và tác giả sau khi nghe giới thiệu và đọc bài thơ nhiều lần.