1. Mở bài

Dẫn dắt, giới thiệu về câu tục ngữ “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối”

2. Thân bài

– Giới thiệu về câu tục ngữ: thuộc chủ đề nào
– Giải thích các vế của câu tục ngữ
– Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ

3. Kết bài

Khẳng định giá trị, ý nghĩa của câu tục ngữ
 

II. Bài văn mẫu Giải thích câu tục ngữ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối

Trong kho tàng tục ngữ Việt Nam, có rất nhiều những câu tục ngữ được đúc rút từ những kinh nghiệm của cha ông ta từ xa xưa vô cùng hay và ý nghĩa. Một trong số đó là câu tục ngữ “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối”.

Câu tục ngữ “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối” là một câu tục ngữ thuộc đề tài về thiên nhiên và lao động sản xuất. Câu tục ngữ chính là sự quan sát của người nông dân xưa về các hiện tượng tự nhiên của trời đất để đúc rút ra câu tục ngữ này. Câu tục ngữ nói về sự chênh lệch giữa thời gian ban ngày và ban đêm của các tháng. Cụ thể, đêm tháng năm rất ngắn, ngược lại thời gian của ngày vào tháng mười lại rất ngắn. Sự chênh lệch về thời gian ban đêm và ban ngày của tháng năm và tháng mười là rất khác nhau. Không chỉ căn cứ vào quan sát, thực tế thực nghiệm, ngay cả khi đối chiếu với những kiến thức khoa học, chúng ta cũng thấy tính đúng đắn của câu tục ngữ. Đó là dựa vào cơ sở khoa học, nghiên cứu, có thể thấy rằng khi trái đất chuyển động quay xung quanh mặt trời, trái đất luôn luôn quay quanh mặt trời và cũng tự quay quanh trục của mình. Vào thời gian khoảng tháng năm âm lịch, khi bán cầu Bắc ngả về phía mặt trời, lúc ấy là mùa hè, đấy là mùa sẽ nhận được nhiều ánh sáng và lúc này thời gian ban ngày sẽ kéo dài hơn ban đêm. Điều này chính là cơ sở lí giải cho vế đầu của câu tục ngữ “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng”. Còn khi vào khoảng tháng 10 âm lịch là khoảng thời gian bán cầu Bắc đi xa mặt trời nhất, khi ấy ánh sáng chiếu sẽ ít tới trái đất và đây chính là thời kì mùa đông của năm, tức là thời gian ban ngày sẽ gắn hơn ban đêm. Điều này lí giải cho vế sau của câu “Ngày tháng mười chưa cười đã tối”.

Có thể thấy, dựa vào những hiện tượng tự nhiên chúng ta hoàn toàn có thể thấy rằng những nhận định của cha ông ta dựa trên những kinh nghiệm sẵn có. Thế nhưng khi đối chiếu, chứng thực với khoa học lại hoàn toàn đúng đắn và hợp lí. Điều này có thể cho thấy rằng từ xa xưa, khi chưa có nhiều những kiến thức khoa học lí giải thì ông cha ta đã có những cách đánh giá, nhận định vô cùng hợp lí. Chính những kinh nghiệm ấy đã đem lại cho những người nông dân, nông nghiệp có nhiều điều kiện thuận lợi để có thể hiểu rõ hơn được những quy luật của sự chuyển biến của thiên nhiên, trời đất cũng như của các mùa trong năm, thời gian ngày đêm để có những biện pháp trồng trọt chăn nuôi cho phù hợp, đem lại hiệu quả tăng gia tốt nhất.

Câu tục ngữ “Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối” là một câu tục ngữ đúng đắn trong quá khứ, hiện tại và cả tương lai. Đó cũng chính là những bài học cho con người trong kinh nghiệm về thời tiết, về thiên nhiên và sản xuất.

———————-HẾT———————

Câu tục ngữ Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng, ngày tháng mười chưa cười đã tối đã tổng kết kinh nghiệm của ông cha ta về thời tiết. Bên cạnh đó để khám phá thêm ý nghĩa của những câu tục ngữ quen thuộc khác, các em không nên bỏ qua: Giải thích và bình luận câu tục ngữ Đói cho sạch, rách cho thơm, Giải thích câu tục ngữ An cư lạc nghiệp, Giải thích câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn, Giải thích câu tục ngữ Tấc đất tấc vàng.

Bản quyền bài viết thuộc trường Trường THPT Phạm Hồng Thái. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận!
Nguồn chia sẻ: Trường THPT Phạm Hồng Thái (thpt-phamhongthai.edu.vn)