Đề bài: Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối, mẫu số 1

1. Mở bài:

– Giới thiệu tác giả, tác phẩm.

2. Thân bài:

a. Bức tranh thiên nhiên rừng núi:

 “Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ”:

– Hình ảnh cánh chim trời:
+ Trong thi ca xưa cánh chim bay lạc giữa không trung thường đại diện cho sự cô đơn, lạc lõng, mất phương hướng.
+ Trong Chiều tối cánh chim mang màu sắc hiện đại hơn khi nó có nơi chốn để về sau một ngày dài vất vả kiếm ăn, đó là tổ ấm hạnh phúc.
+ Tinh tế cảm nhận được sự mỏi mệt ẩn chứa trong từng nhịp vỗ cánh xuất phát từ tấm lòng đồng cảm của tác giả với cánh chim, như những người đồng cảnh ngộ.

“Cô vân mạn mạn độ thiên không”

– Hình ảnh chòm mây trong văn học cổ điển:
+ Một trong những chất liệu quen thuộc trong thi ca cổ điển, bộc lộ tinh thần tự do, tự tại, phiêu bồng, thoát ly.
+ Bộc lộ sự cô đơn, lạc lõng của nhân vật trữ tình.

– Hình ảnh chòm mây trong thơ Bác:
+ Hai từ “mạn mạn” diễn tả sự chậm rãi trong cách di chuyển của chòm mây → Bước chân chậm rãi, ung dung.
+ Hai từ “thiên không” tức là bầu trời quang đãng, sạch sẽ, trong trẻo như chính tấm lòng người chiến sĩ cách mạng, không bị trói buộc giam cầm bởi những thứ tầm thường.
=> Nhấn mạnh và làm nổi bật tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường của Hồ Chí Minh trong chuỗi ngày bị giam cầm.

b. Hình ảnh con người trong lao động:

“Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Ma túc bao hoàn lô dĩ hồng”

– Hình ảnh cô gái xay ngô:
+ Con người trong lao động trở thành trung tâm của bài thơ.
+ Giản dị, đời thường nhưng lại bộc lộ sức sống mạnh mẽ, vẻ đẹp khỏe khoắn của tuổi trẻ trong công cuộc lao động.
→ Giữa hoàn cảnh khắc nghiệt, Người vẫn luôn hướng về cuộc sống, về con người với một tình yêu tha thiết.

 “Ma túc bao hoàn lô dĩ hồng”:

– Khi cô gái vừa kết thúc công việc xay ngô thì lò than cũng đã rực hồng, đánh dấu sự chuyển đổi từ chiều tối sang tối hẳn.
– Từ “hồng” đã trở thành nhãn tự cho cả bài thơ hai mươi tám chữ.
+ Từ “hồng” dường như làm rực sáng cả bài thơ, xua đi cái không khí tối tăm, hiu quạnh miền rừng núi.
=> Đặc trưng thơ của Hồ Chí Minh: luôn tích cực và tươi sáng, luôn hướng về ánh sáng.
– Từ “hồng” còn chính là đại diện cho màu của lý tưởng cách mạng trong người chiến sĩ, ấm nóng, tràn đầy nhiệt huyết, sẵn sàng vượt qua nghịch cảnh tối tăm để vụt sáng. Ấy chính là chất thép ẩn hiện trong thơ Hồ Chí Minh, tinh tế và nhiều ý vị.

3. Kết bài:

Nêu cảm nhận chung.

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối của Hồ Chí Minh, mẫu số 2

1. Mở bài

– Giới thiệu về tập thơ “Nhật kí trong tù” và bài thơ Chiều tối:
+ “Nhật kí trong tù” là tập thơ bằng chữ Hán được Bác viết trong thời kì bị chính quyền Tưởng giới Thạch bắt giam.
+ Chiều tối là bài thơ tiêu biểu trong tập “Nhật kí trong tù”

2. Thân bài

– Hoàn cảnh sáng tác: Cuối mùa thu năm 1942 khi Người bị giải đi từ nhà lao Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên.

– Bức tranh thiên nhiên (2 câu thơ đầu):

+ Cánh chim bay trong buổi hoàng hôn gợi lên sự nhỏ bé giữa một không gian rộng lớn của cả cánh rừng.
+ Chòm mây trôi lững lờ, cô đơn, lẻ loi.
+ Thi liệu thơ Đường với hình ảnh ước lệ đó cũng diễn tả sự vận động tinh tế của thời gian, cảnh vật khi chiều tà buông xuống nơi đất khách.
=> Bức tranh thiên nhiên núi rừng buổi chiều tà được gợi tả qua một vài chi tiết nổi bật đã làm hiện lên một tâm hồn thi sĩ: tình yêu thiên nhiên và lòng yêu đời tha thiết.

– Bức tranh cuộc sống (2 câu thơ sau)

+ Con người đã xuất hiện đẩy lùi đi nỗi buồn của người tù “sơn thôn thiếu nữ”
+ Bác đã có cái nhìn từ bao quát toàn cảnh đến chi tiết, từ xa đến gần, từ bầu trời xuống mặt đất để thấy được cuộc sống con người xóm núi.
+ Vòng quay của cối xay ngô cứ lặp đi lặp lại đều đều gợi vòng tuần hoàn của thời gian, cuộc sống.
+ Biện pháp nghệ thuật điệp liên hoàn đầu cuối này cũng thể hiện sự tuần hoàn của thời gian, vũ trụ.
+ “Hồng” là nhãn tự, là điểm bừng sáng của bài thơ, hình tượng thơ có sự vận động từ bóng tối ra ánh sáng, từ nỗi buồn đến niềm vui.
→ Lò than ấy cũng thắp sáng lên một niềm tin cách mạng mãnh liệt, cách mạng nhất định sẽ thắng lợi.

3. Kết bài

Cảm nhận chung

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối, mẫu số 3

1. Mở bài

– Nhật ký trong tù của Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hòa giữa yếu tố cổ điển và yếu tố hiện đại, giữa tâm hồn của người chiến sĩ và thi sĩ luôn luôn được thể hiện một cách tinh tế, sâu sắc.
– Chiều tối là một trong những bài thơ tiêu biểu và độc đáo nhất.

2. Thân bài

– Hoàn cảnh sáng tác: Sáng tác vào cuối thu năm 1942, khi Hồ Chí Minh bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam và áp giải từ nhà lao Tĩnh Tây đến Thiên Bảo (Trung Quốc), trong một buổi chiều chuyển ngục.

– Bức tranh thiên nhiên núi rừng trong hai câu thơ đầu:
+ Hình ảnh cánh chim là thi liệu vốn rất quen thuộc trong thơ cổ, nhưng vào trong thơ Bác lại xem lẫn cả nét hiện đại. Cánh chim mỏi mệt, tìm chốn ngủ có sự tương đồng với tình cảnh của Bác.
+ Hình ảnh chòm mây trôi lơ lửng, cũng là thi liệu cổ điển, gợi sự ung dung, tự tại, nhưng đồng thời mang nét hiện đại bộc lộ tâm trạng của người tù (lẻ loi, cô đơn).

– Bức tranh cuộc sống sinh hoạt:
+ Vẻ đẹp của con người: Sự tươi trẻ khỏe khoắn của người thiếu nữ, vẻ đẹp của cuộc sống lao động bình dị => Quan điểm mỹ học mới về mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người.
+ Vẻ đẹp của sự sống: Là sự kết hợp giữa nét vẽ cổ điển (lấy sáng tả tối, hình ảnh lò than rực hồng) và nét vẽ hiện đại (sự chuyển đổi thời gian, không gian, cảm giác).

3. Kết bài

– Vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh: Lạc quan, hướng về sự sống và ánh sáng, lòng nhân ái gắn liền với lòng yêu thiên nhiên.
– Bút pháp gợi tả thiên nhiên, tả cảnh ngụ tình, kết hợp hài hòa các yếu tố cổ điển, hiện đại.

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối, mẫu số 4

1. Mở bài

Bài thơ” Chiều tối” là một bài thơ tiêu biểu cho phong cách thơ của Hồ Chí Minh.

2. Thân bài

* Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên thấm đẫm tâm trạng:
– Cánh chim trên bầu trời kia sau ngày dài kiếm ăn mỏi mệt, bay về tổ ấm của mình để nghỉ ngơi.
– Chòm mây lơ lửng trôi nhẹ nhàng, bình yên đến vậy mà sao gợi nỗi buồn mênh mang
– Không gian cao rộng
=> Phải chăng thiên nhiên ấy đang chất chứa nỗi lòng của người tù cách mạng đang một mình đơn độc giữa núi rừng bạt ngàn nơi đây, lấy cánh chim với đám mây kia làm người bạn tâm giao gửi gắm nỗi lòng

* Hai câu cuối: Bức tranh sinh hoạt của con người:
– Cảnh vật và con người hoà quyện vào nhau
– Một bức tranh sinh hoạt bình dị, đời thường mà khoẻ khoắn, gợi nét sinh động trong đời sống nhân dân.
– Chữ “hồng” trở thành nhãn tự của bài thơ.

3. Kết bài

Đọc bài thơ “Chiều tối” em càng thêm khâm phục Bác, càng trân quý tự do và hoà bình hôm nay. Và tự hứa với lòng, dù trong khó khăn thử thách của cuộc sống vẫn không nản chí, giữ vững tinh thần lạc quan và niềm tin tất thắng.

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối, mẫu số 5

1. Mở bài

– Giới thiệu qua về Chủ tịch Hồ Chí Minh
– Giới thiệu sơ qua về hoàn cảnh sáng tác, nội dung chính của bài “Chiều tối”

Ví dụ:

Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị cha già vĩ đại của dân tộc, Người đã dành cả cuộc đời mình để cống hiến vì dân, vì nước. Thật vậy trong suốt cuộc hành trình đi tìm đường cứu nước của mình Bác đã phải chịu vô vàn khó khăn, vô số lần vướng vào cảnh ngục tù vì lí tưởng to lớn của mình. Nhưng dù có bị đọa đày, khổ cực đến đâu thì trong Bác vẫn sáng ngời tình yêu thiên nhiên và tình yêu con người. “Chiều tối” là tác phẩm được viết khi Bác chuyển lao từ nhà lao Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên Bảo. Đó là một bài thơ chứa đựng bao tâm tư, xúc cảm của Bác cùng với vẻ đẹp của thiên nhiên và con người mà Bác cảm nhận được trong những ngày chuyển lao gian khổ.

2. Thân bài

– Hai câu thơ đầu :
+ Cảnh núi non hùng vĩ, bao la
+ khung cảnh những cánh chim về tổ cùng với sự tĩnh mịch của chiều tà gợi cảm giác buồn, nhớ nhà
+ Hình ảnh những đám mây trôi trên bầu trời rộng lớn gợi sự mênh mông, rộng lớn của không gian, đối nghịch với con người nhỏ bé
+ Thể thất ngôn tứ tuyệt
–> Khát vọng tự do, khát khao tự do để trở về quê hương tiếp tục con đường cứu nước

– Hai câu sau:
+ Cảnh sinh hoạt của người dân miền núi
+ Màu sắc cổ điển kết hợp với chất thơ hiện đại
+ Vẻ đẹp của con người lao động
+ Thể hiện cái nhìn quan tâm, đồng cảm với người lao động
+ Lò than hồng tạo nên điểm nhấn cho bài thơ

3. Kết bài

– Khẳng định lại cảm nhận về bài thơ .

Ví dụ:

Khép lại tác phẩm nhưng ta vẫn thấy đâu đó xung quanh đây là tâm trạng, là nỗi lòng của một người yêu thiên nhiên, một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Thời gian cứ vô tình trôi qua, tháng năm qua đi và cuối cùng Bác đã hoàn thành tâm nguyện giải phóng dân tộc của mình. Giờ đây Người đã đi xa nhưng huyền thoại về người và những đức tính tốt đẹp ấy sẽ còn đọng lại ngàn đời.

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối, mẫu số 6

1. Mở bài 

– Giới thiệu qua về Chủ tịch Hồ Chí Minh
– Giới thiệu sơ qua về hoàn cảnh sáng tác, nội dung chính của bài “Chiều tối”

Ví dụ:

Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị cha già vĩ đại của dân tộc, Người đã dành cả cuộc đời mình để cống hiến vì dân, vì nước. Thật vậy trong suốt cuộc hành trình đi tìm đường cứu nước của mình Bác đã phải chịu vô vàn khó khăn, vô số lần vướng vào cảnh ngục tù vì lí tưởng to lớn của mình. Nhưng dù có bị đọa đày, khổ cực đến đâu thì trong Bác vẫn sáng ngời tình yêu thiên nhiên và tình yêu con người. “Chiều tối” là tác phẩm được viết khi Bác chuyển lao từ nhà lao Tĩnh Tây đến nhà lao Thiên Bảo. Đó là một bài thơ chứa đựng bao tâm tư, xúc cảm của Bác cùng với vẻ đẹp của thiên nhiên và con người mà Bác cảm nhận được trong những ngày chuyển lao gian khổ.

2. Thân bài

– Hai câu thơ đầu :
+ Cảnh núi non hùng vĩ, bao la
+ khung cảnh những cánh chim về tổ cùng với sự tĩnh mịch của chiều tà gợi cảm giác buồn, nhớ nhà
+ Hình ảnh những đám mây trôi trên bầu trời rộng lớn gợi sự mênh mông, rộng lớn của không gian, đối nghịch với con người nhỏ bé
+ Thể thất ngôn tứ tuyệt
–> Khát vọng tự do, khát khao tự do để trở về quê hương tiếp tục con đường cứu nước

– Hai câu sau:
+ Cảnh sinh hoạt của người dân miền núi
+ Màu sắc cổ điển kết hợp với chất thơ hiện đại
+ Vẻ đẹp của con người lao động
+ Thể hiện cái nhìn quan tâm, đồng cảm với người lao động
+ Lò than hồng tạo nên điểm nhấn cho bài thơ

3. Kết bài

– Khẳng định lại cảm nhận về bài thơ .

Ví dụ:

Khép lại tác phẩm nhưng ta vẫn thấy đâu đó xung quanh đây là tâm trạng, là nỗi lòng của một người yêu thiên nhiên, một vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc. Thời gian cứ vô tình trôi qua, tháng năm qua đi và cuối cùng Bác đã hoàn thành tâm nguyện giải phóng dân tộc của mình. Giờ đây Người đã đi xa nhưng huyền thoại về người và những đức tính tốt đẹp ấy sẽ còn đọng lại ngàn đời.

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối, mẫu số 7

1. Mở bài

Bài thơ” Chiều tối” là một bài thơ  tiêu biểu cho phong cách thơ của Hồ Chí Minh.

2. Thân bài

*Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên thấm đẫm tâm trạng:

– Cánh chim trên bầu trời kia sau ngày dài kiếm ăn mỏi mệt, bay về tổ ấm của mình để nghỉ ngơi.
– Chòm mây lơ lửng trôi nhẹ nhàng, bình yên đến vậy mà sao gợi nỗi buồn mênh mang
– Không gian cao rộng
=> Phải chăng thiên nhiên ấy đang chất chứa nỗi lòng của người tù cách mạng đang một mình đơn độc giữa núi rừng bạt ngàn nơi đây, lấy cánh chim với đám mây kia làm người bạn tâm giao gửi gắm nỗi lòng

* Hai câu cuối: Bức tranh sinh hoạt của con người:
– Cảnh vật và con người hoà quyện vào nhau
– Một bức tranh sinh hoạt bình dị, đời thường mà khoẻ khoắn, gợi nét sinh động trong đời sống nhân dân.
– Chữ “hồng” trở thành nhãn tự của bài thơ.

3. Kết bài

Đọc bài thơ “Chiều tối” em càng thêm khâm phục Bác, càng trân quý tự do và hoà bình hôm nay. Và tự hứa với lòng, dù trong khó khăn thử thách của cuộc sống vẫn không nản chí, giữ vững tinh thần lạc quan và niềm tin tất thắng.

Dàn ý Phân tích bài thơ Chiều tối, mẫu số 8