Từ viết đúng chính tả là dang tay hay giang tay là vấn đề khiến nhiều người băn khoăn. Sử dụng sai từ (nhất là trong khi viết) làm giấy tờ, tài liệu mất đi vẻ trang trọng. Đây cũng được xem là lỗi chính tả phổ biến xuất phát từ việc phát âm sai gi/d.

Bài viết sau đây vsak.vn sẽ cung cấp đủ các thông thông cần thiết để giúp bạn phân biệt dang tay hay giang tay một cách đơn giản, chính xác nhất. Hãy cùng chúng tôi phân tích ngay sau đây.

Phân tách nghĩa của từ dang tay hay giang tay

Dang tay hay giang tay là lỗi sai vô cùng phổ biến đối với người Việt Nam. Để xác định được đúng chính tả, cần thực hiện thao tác giải nghĩa từng từ và tìm nét nghĩa tương đương, tương đồng nhất.

1. Dang tay có nghĩa là gì

“Dang” trong từ điển Nôm có ý nghĩa là gì?

Trước hết chúng ta có thể khẳng định dang hay tay cũng đều là từ thuần Việt. Do đó thay vì tra cứu từ điển Hán Việt, ta dùng từ điển Nôm để tìm đúng của của từ. Từ dang khi tra Nôm cho ra 4 kết quả tương ứng với 4 cách viết khác nhau, cụ thể là 延, 揚, 攔, 𢬥.

Mặc dù có cách viết khác nhau nhưng khi khảo sát từ điển thấy rằng ý nghĩa đều tương đối giống nhau. Từ điển viện Hán Nôm, Từ điển Hồ Lê, cả 04 từ “dang” đều mang nghĩa “dang cánh, dang tay; dềnh dang; dở dang”.

Cụ thể hơn, từ dang sẽ dùng để chỉ hành động “đưa tay ra hai bên, lên trước – lùi sau, trên – xuống”. Đối với nghĩa này các từ được sử dụng thực tế như : Các bạn học sinh nhìn dang tay ra hai bên để căn chỉnh hàng ngũ” hoặc “Anh ta dang tay ôm lấy em bé nhỏ”.

Hoặc có một nghĩa khác mang nghĩa hoán dụ, đó là ẩn chứa một ý nghĩa nào đó từ hành động dang tay. “Dang tay ôm trọn vẹn lấy những bão giông của cuộc đời, che chở cho con gái”. (Dang ở đây ý chỉ tình yêu thương vô bờ bến của người mẹ/ người cha). Còn nữa, “dang” cũng là một từ chỉ trạng thái, chẳng hạn như “Mẹ tôi dang nắng, dang mưa làm lụng nuôi tôi ăn học thành người” (Ý nói mẹ tôi chịu nhiều cực khỏe, dầm mưa dãi nắng cuộc đời).

“Tay” trong từ điển Nôm có ý nghĩa là gì?

Tương tư, tay cũng là từ thuần Việt nên chỉ có thể dùng từ điển Nôm để tra cứu. Khi tìm, bạn sẽ thu về 04 kết quả khác nhau tương ứng với 04 cách viết. Tuy nhiên dù viết khác nhau nhưng chúng đều biểu thi chung một ý nghĩa nhất quán.

Cụ thể “tay” là bộ phận trên cơ thể người, dùng để cầm nắm hoặc ôm ấp một vật gì đó. Với từ Nôm, chúng ta chỉ có duy nhất một nghĩa này khi tra cứu từ “tay” mà thôi.

Xem thêm: GIANG DỞ hay DANG DỞ? Từ nào mới đúng chính tả tiếng Việt?

2. Giang tay có nghĩa là gì

Mặc dù chỉ khác nhau d/ gi nhưng giang/ dang lại không cùng chung một nguồn gốc. Khác với “dang” là từ thuần Việt, giang chính là từ gốc Hán tiêu biểu. Do đó cần sử dụng cách tra cứu từ điển Hán Việt để tìm hiểu cặn kẽ nghĩa của từ “giang”. Khi tra cứu, bạn sẽ nhận về 12 kết quả 912 cách viết) khi tìm với từ khóa “giang”. Các nghĩa trong từ này được ghi chú rõ rành như bên dưới đây:

• 㧏 Theo Từ điển Trần Văn Kiệm, từ giang này chỉ hành động “bưng bê, dâng lên bằng cả hai tay”
• 扛 Từ điển Hồ Lê, giang này chỉ về tính chất “xảo quyệt, dối trá, chiếm lợi nhuận phi pháp” như giang thương.
• 杠 Từ điển Hồ Lê từ giang này nói về “thanh sắt, thanh xà ngang bằng kim loại”
• 𤭛Từ điển Trần Văn Kiệm, từ giang nói về “bể cá vàng hoặc đĩa gạt tàn thuốc”
• 江: Từ điển Viện Hán Nôm, từ giang có nghĩa là “sông” dùng như trường giang (sông dài), Hương giang (sông Hương), giang sơn (sông núi).

Còn từ tay, chúng ta biết rằng đây chắc chắn là từ thuần Việt. Những nét nghĩa của từ “tay” đã được giải đáp phía trên và bạn hãy dựa vào đây làm căn cứ chọn dang tay hay giang tay.

Chọn dang tay hay giang tay vào giao tiếp hay biên soạn?

Như bạn thấy, dù có nhiều nghĩa khác nhau nhưng từ giang không có nét nghĩa nào chỉ đúng hành động “đưa tay”. Do đó có thể khẳng định giang tay là từ không phù hợp với chính tả Việt Nam.

Đồng thời khi kết hợp từ “dang, tay”,  bạn sẽ có chung nghĩa là “hành động mở rộng đôi tay để ôm trọn một thứ gì đó”. Từ dang tay được xếp vào động từ, cả hai thành phần cấu tạo đuề là từ thuần Việt. Điều này hoàn toàn phù hợp với quy tắc chính tả “thuần Việt kết hợp thuần Việt”.

Do đó có thể đưa ra lời giải đáp hoàn chỉnh cho chọn dang tay hay giang tay. Đó chính là phải sử dụng đúng từ “dang tay” trong giao tiếp và soạn thảo văn bản (nhất là trong các văn bản pháp lý).

Dựa vào thông tin trên đây, bạn chắc chắn đã tìm ra lời giải đáp cho dang tay hoặc giang tay. Dang tay mới là từ đúng chính tả cần được sử dụng rộng rãi. Nếu như bạn đang mắc phải lỗi sai dùng từ nay, hãy sửa đổi ngay từ bây giờ nhé. Hơn nữa, phương pháp phân tách từ ngữ ở trên có thể sử dụng cho nhiều từ chính tả khác đấy.